ఈ కోర్సులు పూర్తిచేసిన వారికి దేశంలోనే కాదు, విదేశాల్లో సైతం మంచి ఉన్నత అవకాశాలు ఉన్నాయని కళాశాలల యాజమాన్యాలు ఊదరగొడుతున్నాయి. ఎంసెట్‌ కౌన్సిలింగ్‌ ద్వారా సీట్ల భర్తీ జరగడం,విశ్వవిద్యాలయాల అనుబంధ కళాశాలలలో తరగతులు, పరీక్షలు జరుగుతుండటంతో తల్లిదండ్రులు కూడా విద్యార్థులను లక్షలు పోసి చదివిస్తున్నారు. కానీ ఇప్పటివరకు ఒక్క నోటిఫికేషన్‌ కూడా వెలువడింది లేదు. ఫార్మా-డి కోర్సు గురించి వైద్య విద్య సంచాలక కార్యాలయంలో సంప్రదిస్తే బోధన ఆస్పత్రిలో వీరి సేవలు అవసరం లేదని పేర్కొన్నాయి. కోర్సులు ప్రవేశపెట్టడంలో ఉన్న ఉత్సాహం వీరికి ఉద్యోగాలు కల్పిండంలో లేకపోవడం విచారకరం.
భారతదేశంలో ఆరోగ్య ప్రణాళిక 1938లో ఆరంభమైంది. బ్రిటిష్‌ ప్రభుత్వం సర్‌ జోసఫ్‌ భోరె అధ్యక్షతన ఒక కమిటీ ఏర్పాటు చేసింది. భోరే కమిటీగా దాన్ని పిలిచారు. దేశంలో ఆరోగ్య పరిస్థితులు, ఆరోగ్య సంస్థల గూర్చి వాస్తవ పరిస్థితి సర్వే చేయటానికి ఆ కమిటీ ఏర్పాటైంది. 1946లో కమిటీ నివేదిక సమర్పించింది. డబ్బు చెల్లించే శక్తిలేదన్న కారణంతో ఏ వ్యక్తికీ వైద్య సంరక్షణ అవకాశాన్ని నిరాకరించరాదన్న సూత్రం దీనికి ప్రాతిపదిక. ఆరోగ్య సేవలను ప్రజలకు చేరువలో ఉంచాలనీ, వైద్య సర్వీసులు ఎటువంటి వివక్ష లేకుండా అందరికీ ఉచితంగా అందాలనీ, డాక్టర్‌ సామాజిక ఫిజిషియన్‌గా ఉండాలనీ, ఆరోగ్యం, అభివృద్ధి పరస్పర ఆధారితాలని కూడా ఈ కమిటీ పేర్కొన్నది.
భారత రాజ్యాంగం ప్రకారం కూడా తన ప్రజల ఆరోగ్యస్థాయిలను మెరుగుపరిచే బాధ్యతను ప్రభుత్వమే స్వీకరించాలి. మద్యపానం, మాదక ద్రవ్యాలకు దూరంగా ప్రజలుండేలా తగు చర్యలు ప్రభుత్వాలే చేపట్టాలి. ''జీవించే హక్కు ప్రతి వారి ''ప్రాథమిక హక్కు'' అనీ, తద్వారా ''ఆరోగ్యం'' కూడా ప్రజల ప్రాథమిక హక్కుగా పరిగణింపబడుతుందని సుప్రీంకోర్టుతో సహా వివిధ న్యాయస్థానాలు పలు సందర్భాలలో స్పష్టం చేశాయి. ఆదేశిక సూత్రాల్లో ఆర్టికల్‌ 21 ప్రకారం కూడా ప్రజారోగ్యం ప్రభుత్వ బాధ్యతగా ఉన్నది. ఆర్టికల్‌ 39 ప్రకారం పిల్లలకు, కార్మికులకు ఆరోగ్య రక్షణ కల్పించాలి. పని ప్రదేశంలో న్యాయమైన మానవత్వంతో కూడిన పని పరిస్థితులు కల్పించాలని ఆర్టికల్‌ 42 సూచించగా, పౌష్టికాహారాన్ని అందించడం, నివాసయోగిత ప్రాంతాల్లో ప్రజలు నివసించేలా చూడటం ద్వారా ప్రజారోగ్యాన్ని మెరుగుపర్చేలా కృషి చేయాలని ఆర్టికల్‌ 47 నిర్దేశించింది. పర్యావరణాన్ని కాపాడటం, తద్వారా కాలుష్యం వల్ల వచ్చే వ్యాధులను అరికట్టాలని ఆర్టికల్‌ 48-ఎ స్పష్టం చేస్తోంది. అంటే, ఈ అన్ని అంశాల ఆధారంగా ప్రజారోగ్యం ప్రభుత్వ బాధ్యతే అని స్పష్టమవుతోంది. కానీ, నేటికి స్వాతంత్రం వచ్చి ఏడు దశాబ్దాలు దాటినా మారుమూల గ్రామీణులకు ఇంకా ఆధునిక వైద్యం గురించి తెలియదంటే ఏ స్థితిలో కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలున్నాయో మనకు అర్థం చేసుకోవచ్చు. వైద్యాన్ని ప్రజలకు చేరువ చేయడానికి ఎంతో ప్రయత్నం చేస్తున్నామని పాలకులు గొప్ప ప్రచారం చేసుకుంటున్నా వాస్తవం మాత్రం వెక్కిరిస్తూనేవుంది.
వైద్య సేవలు అందించడంలో ప్రపంచం లోని 191దేశాల్లో మన స్థానం 112గా ఉంది. ఏ దేశం అభివృద్ధికైనా పునాదులు విద్య, వైద్య రంగాలే. కానీ మన దేశంలో మూడు లక్షల మంది పసికందులు పుట్టిన రోజునే మరణిస్తున్నారు. 12లక్షల మంది మొదటి పుట్టిన రోజు జరుపుకో కుండానే మరణిస్తున్నారు. ఐదు సంవత్సరాలలోపు మరణించే పసివారు ప్రతి వెయ్యి మందికి 94మంది ఉన్నారు. ప్రతి పది వేల జనాభాకు కేవలం ఐదు మంది డాక్టర్లు మాత్రమే ఉన్నారు. అదే మన పొరుగున్న ఉన్న చైనాలో ప్రతి పది వేల జనాభాకు 30మంది డాక్టర్లు ఉన్నారు. ఎస్కార్ట్‌ హార్ట్‌ ఇన్సిట్యూట్‌ సర్వే ప్రకారం... భారతదేశంలో 2024 సంవత్సరంలోగా 10లక్షల డాక్టర్లు 50లక్షలు నర్సింగ్‌ సిబ్బంది కావాలి. కానీ అందుకు చర్యలేవీ..?
2008లో భారత ప్రభుత్వం నేతృత్వంలోని ఫార్మసీ కౌన్సిల్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా ఫామ్‌-డీ కోర్సు ప్రవేశపెట్టింది. ఆరు సంవత్సరాల ఈ ఫామ్‌డీ ప్రోగ్రామ్‌ను ప్రీ-పిహెచ్‌డీ, పోస్ట్‌-గ్రాడ్యుయేట్‌ ప్రొఫెషనల్‌ డాక్టరేట్‌ అంటారు. భారతదేశంలో క్లినికల్‌ ఫార్మసీ సేవలను మెరుగుపరచడానికి ఇది ప్రవేశపెట్టబడింది. రోగి ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థతో ప్రత్యక్ష సంబంధంలో ఉన్న ఏకైక ఫార్మసీ సేవ ఇది. దీనికి తోడు కేంద్ర ప్రభుత్వం కూడా ప్రభుత్వ ఆసుపత్రుల్లో కోటాను ప్రకటిస్తామని ప్రకటించింది. దీంతో దేశవ్యాప్తంగా విద్యార్థులు ఈ కోర్సు చేయడానికి పెద్ద ఎత్తున క్యూకట్టారు. 2008 సంవత్సరంలో దేశవ్యాప్తంగా ఫార్మా-డీ కోర్సు ప్రారంభమైంది. మన రాష్ట్రంలో కూడా చాలా కాలేజీల్లో ఈ కోర్సును ప్రారంభించారు. కానీ, ఆరేండ్ల ఫార్మా-డి కోర్సు పూర్తి చేసిన వారికి వారి చదువు తగ్గట్టు ఉద్యోగాలే లేవు. నాలుగేండ్ల బీఫార్మసీ చేసిన వారికి ఉన్న గుర్తింపు కూడా ఫార్మా డీ ఆరు సంవత్సరాలు చేసిన వారికి లేకపోవడం విచారించదగ్గ విషయం.
ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ ప్రమాణాల ప్రకారం ప్రతి ఆస్పత్రిలో సాధారణ విభాగాల్లో కచ్చితంగా క్లినిక్‌ ఫార్మసిస్ట్‌ ఉండాలి. దీనిని దృష్టిలో పెట్టుకునే కేంద్రం డాక్టర్‌ ఆఫ్‌ ఫార్మసీ(ఫార్మా-డి) కోర్సును 2008లో ప్రవేశపెట్టింది. ఫార్మసీ కౌన్సిల్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా పర్యవేక్షించే ఆరేండ్ల వ్యవధి ఉన్న ఫార్మాడీ కోర్సుకు ఎంబిబిఎస్‌తో సమాన హౌదా ఉంటుందనే భావనతో వందలాదిమంది కోర్సులో చేరారు. ప్రవేశాల సమయంలో ఒక్కో విద్యార్థి నుంచి 6లక్షల నుంచి 18లక్షల వరకు డొనేషన్‌ రూపంలో, ఏటా 1.5నుంచి 3లక్షల వరకు ఫీజు రూపంలో ఈ ఫార్మాడి కళాశాలలు వసూలు చేస్తున్నాయి. ఇక ఫార్మా-డి కోర్సు పూర్తి చేసిన పిబి విద్యార్థులు 2014లో బయటకు వచ్చారు. అయితే ఫార్మా డీ అర్హతతో ఏ ఒక్క సంస్థ కూడా ఉద్యోగ నియామకాలు చేపట్టడం లేదు. ప్రభుత్వం నియమించే డ్రగ్స్‌ ఇన్స్పెక్టర్‌గా, ఆసుపత్రుల్లో క్లినిక్‌ ఫార్మసిస్ట్‌గా, వైద్య పరిశోధన ఔషధ ప్రమాణాల పర్యవేక్షణలో, వైద్య కళాశాలలో ఫార్మాకో విజిలెన్స్‌ విభాగంలో, రోగుల కౌన్సిలింగ్‌ కేంద్రాలు, టెలి ఔషధ కేంద్రాలలో, డి ఆడిక్షన్‌ కేంద్రాలలో, డ్రగ్‌ పాయిజన్‌ సమాచార కేంద్రాల్లో, ఫార్మా డి కళాశాలల్లో బోధనలకు ఈ కోర్సు పూర్తి చేసిన వారు అర్హులు.
కానీ ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ (డబ్ల్యూహెచ్‌ఓ) ప్రమాణాల అమలుకు ప్రభుత్వం ఎలాంటి నియామకాలు చేపట్టకపోవడంతో ఈ విద్యార్థులకు ఎక్కడా ఖాళీ కనిపించలేదు. నియామకాలు జరగడం లేదు. దీంతో ఈ కోర్సు పూర్తి చేసిన వారు ఏం చేయాలో తెలియని పరిస్థితి నెలకొంది. నూతన కోర్సులను ప్రారంభించే సమయంలో కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల మధ్య సమన్వయం తప్పనిసరి. లేకుంటే పట్టాలు చేతపట్టిన విద్యార్థులు రోడ్డున పడడం ఖాయం. సరిగ్గా ఫార్మా డి విద్యార్థుల విషయంలో ప్రస్తుతం ఇదే జరుగుతోంది.
కొత్త కోర్సులు అమల్లోకి వస్తే లాభాలు దండుకోవడమే కార్పొరేట్‌ కళాశాలల యాజమాన్యాల లక్ష్యం. ఆ మేరకు ఫార్మసీ కౌన్సిల్‌ ఆఫ్‌ ఇండియాలో పలువురు ఇలాంటి కోర్సులు ప్రారంభించడంలో ప్రభావితం చేస్తారనీ, ప్రభుత్వాలు అందుకు వంత పాడతాయనీ ఆరోపణలున్నాయి. ఈ నేప థ్యంలో ఇంజనీరింగ్‌ ఫార్మసీ కళాశాలల్లో అంతర్భాగంగానే ఈ కోర్సుల నిర్యాహణ అమలులోకి వచ్చింది. ఈ కోర్సులు పూర్తిచేసిన వారికి దేశంలోనే కాదు, విదేశాల్లో సైతం మంచి ఉన్నత అవకాశాలు ఉన్నాయని కళాశాలల యాజమాన్యాలు ఊదరగొడుతున్నాయి. ఎంసెట్‌ కౌన్సిలింగ్‌ ద్వారా సీట్ల భర్తీ జరగడం, విశ్వవిద్యాలయాల అనుబంధ కళాశాలలలో తరగతులు, పరీక్షలు జరుగుతుండటంతో తల్లిదండ్రులు కూడా విద్యార్థులను లక్షలు పోసి చదివిస్తున్నారు. కానీ ఇప్పటివరకు ఒక్క నోటిఫికేషన్‌ కూడా వెలువడింది లేదు. ఫార్మా-డి కోర్సు గురించి వైద్య విద్య సంచాలక కార్యాలయంలో సంప్రదిస్తే బోధన ఆస్పత్రిలో వీరి సేవలు అవసరం లేదని పేర్కొన్నాయి. చదువుకోడానికి అప్పులు చేసిన విద్యార్థులు ఆవేదనతో రోడ్డెక్కారు. అయినా ఈ విషయమై ప్రభుత్వాలు స్పందించక పోవడంతో విద్యార్థులు ఆత్మహత్యలే శరణ్యమని భావించే పరిస్థితి నెలకొంది. తమ పట్టాలకు గుర్తింపునిచ్చి ఉద్యోగాలు కల్పించాలని కోరుతున్నారు. కానీ ప్రభుత్వానికి కోర్సులు ప్రవేశపెట్టడంలో ఉన్న ఉత్సాహం వీరికి ఉద్యోగాలు కల్పిండంలో లేకపోవడం విచారకరం.
- మన్నారం నాగరాజు
